(جامعه شناس)

🔸 ۱.از جمعیت ۱۴۵ میلیون نفری روسیه در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۱میلیون نفر در خارج از کشور زندگی می‌کنند. نیز تخمینا ۷۵ تا ۱۳۰هزار نفر از جوانان این کشور در خارج در حال تحصیلند. به این آمار می‌توان چند صد هزار نفر تحصیلکرده خارج از روسیه که الان در کشور خود ساکنند را افزود.

۲.ضریب نفوذ اینترنت در روسیه ۸۹٪ است. یعنی حدود ۱۳۰میلیون نفر کاربر اینترنت در این کشور وجود دارد. از این بین ۷۲٪ آنها عضو شبکه‌های اجتماعی در اینترنت هستند. مِن‌جمله ۶۳میلیون کاربر روسی اینستاگرام!

۳. اگر ملاکِ طبقه متوسط را تحصیلات و تخصص حرفه‌ای بدانیم، روسیه یکی از بالاترین درصدهای جمعیتی اروپا در این طبقه را دارد؛ اما بلحاظ ملاک‌های اقتصادی حدود ۱۴٪جمعیت این کشور در طبقه متوسط قرار می‌گیرند. به مفهومی دیگر اکثریت آن ۶۰-۷۰ درصد جمعیت که شایستگی قرار گرفتن در طبقه متوسط جامعه را دارند، بلحاظ شرایط حاکم بر اقتصاد و سیاست جامعه، در این امر ناکام هستند.

۴. حدود ۵۰٪ جمعیت روسیه درآمد ماهانه کمی(بلحاظ معیارهای جهانی) دارند. درآمد نصف جمعیت شاغل کشور زیر ۵۵۰دلار در ماه است.

۵. بخش بزرگ GDP(تولید ناخالص داخلی) روسیه را بخش خدمات تشکیل میدهد؛ بالغ بر ۵۶ درصد GDP کشور. علاوه اینکه اکثر شاغلین کشور(۶۷٪ شاغلین) در این حوزه مشغول بکار هستند. مهمترین قسمتهای بخش خدمات روسیه بخشهای هتل و رستوران داری، ساختمان، فرهنگ، سرگرمی و تجارت می‌باشند.

🖌موارد بالا تنها قسمتی از آمارهایی است که نشان می‌دهد اکثریت مردم روسیه در معرض افکار جدید همچون آزادی، حقوق انسانی، دموکراسی، توسعه و بازار آزاد قرار دارند. به مطالب فوق باید اینرا نیز افزود که بلحاظ تاریخی، مردمان این کشور هیچگاه خود را کشوری شرقی ندانسته و خود را بلحاظ ذهنی متعلق به غرب می پندارند.

🖌موارد مذکور بستری اجتماعی را نشان می‌دهد که آماده تغییر است. تغییر از سیستم بسته سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بسوی سیستمی باز. سیستمی که مختصات آن در جلوی منظر و اذهان مردم آن کشور مشخص است.

🖌طبیعی است که مدافعان و نافعان وضع موجود روسیه این مسائل را می بینند. این کشور صاحب یکی از قویترین سیستم‌های نظارتی و اطلاعاتی جهان است و بالتّبع همیشه در حال رصد کردن این پویش اجتماعی است.

🔸یکی از مهمترین عواقب حمله به اوکراین وضع تحریم‌های گسترده بین‌المللی علیه کشور روسیه است. آنچه که از این تحریم‌ها دقت ما را بیشتر بخود جلب کرده است، تحریم‌های اقتصادی این کشور می‌باشد. بررسی این نوع تحریم‌ها و منافع و مضرات آن به کشور روسیه و اندک سالاران حاکم بر آن، خود مجال و مقالی دیگر می‌طلبد.

🖌اما از دیگر تحریم‌ها که از این حمله عایدش گردیده، تحریم‌هایی است که اذهان، ارتباطات و آموزش مردمان آن کشور و بالاخص طبقه تحصیل کرده و جوان را نشانه می‌گیرد. تهدید و اخراج دانشجویان روسی محصل در اروپا از سوی کشورهای اروپایی، بستن فضای شبکه‌های مجازی به روی آنها، راه ندادن و عدم قبول مردم روسیه از سوی کشورهای غربی و دموکراتیک؛ از مهمترین این نوع تحریم‌ها بشمار می‌روند. به نظر من این نوع تحریم‌ها مهمترین تحریم‌های روسیه از سوی غرب می‌باشد.

🖌با بررسی مقدمات فوق، آنچه که تقریبا واضح بنظر میرسد اینکه حاکمان روسیه با حمله به اوکراین به استقبال این تحریم‌ها رفته است! بدیهی است که قبل از حمله، با اخطارها و تهدیدهای فراوانی که از سوی کشورهای غربی در مورد تحریم‌ها صورت می‌گرفت و نیز با وجود سیستم اطلاعاتی قوی که ذکر آن رفت، حاکمان و حتی مردم این کشور از این تحریمها آگاهی کامل داشتند! سیستمهای حاکمیتی سیستمهای عقلانی بحساب می‌آیند. لذا می‌توان نتیجه گرفت دولت روسیه تحریم‌های اِعمال شده از سوی غرب را انتخاب کرده است. ابعاد علل این انتخاب نیز گسترده می‌باشد.

🔸از بین تحریم‌های فوق آنچه که مدنظر این نوشته است بررسی اثرات تحریمهای از جنس آموزش و ارتباطات(خصوصا مجازی) بر جامعه روسیه می‌باشد. بنابر آنچه ذکر شد، اندک‌سالاران حاکم از سوی جامعه خود تحت فشار روانی جهت تغییر قرار دارند. در نظر این حاکمان، فضای مجازی و ارتباطات با بیرون از کشور(خصوصا با غرب) عامل پدیداری فضای ذهنی تغییر در مردم روسیه است. لذا به زعم این حاکمان، محدود کردن ارتباطات با خارج از کشور در کوتاه و میان مدت شاید بتواند شعله‌های تغییرخواهی را فروکش نماید. و البته چه بهتر بود که این محدود کردن‌ها نه بدست دولت این کشور بلکه از طریق کشورهای دموکراتیک و ایده‌آل جامعه روسیه اتخاذ و اِعمال گردد که چنین نیز گردید!

🖌عمر تحریم‌های ارتباطی و انتخاب آنها از سوی حاکمان مستبد، عمری به درازای تاریخ دارد! هنوز مردم روسیه پرده آهنین شوروی و دیوار برلین را بیاد دارند. آری دیکتاتورها دیوارهای بلند را دوست دارند!