اۇشاق ائولیلیگی: اینسانلؽغا قارشؽ جینایت
یازار: سینا یوسفی
پژوهشگر حقوق بین الملل
آزاد آزربایجان درگیسی، سایی ۶، بهمن ۱۴۰۳
اۇشاق حۆقوقلاری کوْنوئنسییاسینا اساساً، ۱۸ یاشؽنا چاتمامؽش هر شخص اۇشاق سایؽلیر. چوْخسایلی بین الخالق سندلر اۇشاقلارین خاص حساسلؽغینا گؤره مۆختلیف قوْرویوجو تدبیرلر مۆعیین ائتمیشدیر. اصلینده، بۇ بین الخالق سندلرده اۇشاقلارین ناتامام فیزیکی و عقلی اینکیشافؽ سببیندن خۆصوصی قوْرونما و قایغؽیا ائحتیاجؽ اوْلدوغو قبۇل ائدیلیر.
اۇشاقلارین ناتامام فیزیکی و عقلی اینکیشافؽ سببیندن دۆزگون تشخیص قابیلییتینین اوْلمادیغینی نظره آلساق، ”اۇشاق نیکاحؽ» «مجبۇری نیکاح”اؽن بیر فوْرماسینی ساییلا بیلر. اگر بۇ مسئله گئنیش، یایؽلمیش و سیستئماتیک اساسدا باش وئررسه، بین الخالق جینایت محکمهسینین یئنی یارانان رویهسینه و روْما ستاتۇتونون ۷(k) مادهسینه اساساً «اینسانلؽغا قارشؽ جینایت» کیمی مۆحاکیمه اوْلونا بیلر. بو مسئلهده ریضایتین اولماماسی، اۇشاغین مخصوص وضعیتیندن قایناقلانیر.
ایراندا نیکاح یاشؽنی تنظیملهیئن قانونلار گؤستریر کی، ایسلام جمهورییتی قۇرولماسیندان سوْنرا قبۇل ائدیلمیش قانۇنلار اصلینده ایراندا اۇشاق نیکاحؽنی تشویق ائدیب و بۇنونلا دا بۇ جینایتی قانۇنیلشدیریب. بۇ قانۇنیلشدیرمه، ایرانؽن مۆختلیف بؤلگهلرینده اۇشاق نیکاحلارؽنین آرتماسؽنا سبب اوْلوب. رسمی آمارلارا گؤره، ۲۰۲۱-جی ایلین قؽشیندان ۲۰۲۲-جی ایلین پایؽزینا قدر ۱۵ یاشؽنادک ان آزؽ ۲۷۵۰۰ قؽز اره وئریلیب. ۱۸ یاشؽنا چاتمامؽش نیکاحلارا و قیده آلؽنمایان حاللارا نظر سالدؽقدا بۇ مسئلهنین گئنیش و سیستماتیک اولدوغو آیدؽن اوْلور. اۆستهلیک، حؤکومت قانۇنلاری بۇ مسئلهنی آسانلاشدؽردیغی اۆچون اوْ، همده سیستئملی و مۆتشکیل اوْلماق خۆصوصیتلرینه مالیکدیر.
باشقا سؤزله، مجبۇری نیکاحؽن باریز نۆمونهسی اوْلان اۇشاق نیکاحؽ ایراندا تصادۆفی بیر مسئله دئییل و حاکمییتین سیاستلریندن قایناقلانیر. داها دوْغروسو، بۇ، ایران رئژیمینین اۇشاق دوْغولماسینی و ائرکن نیکاحلارؽن نوْرماللاشدیریلماسینی تشویق ائدن سیاستی حیاتا کئچیرمک اۆچون اۇشاق ایستیثمارؽنین بیر حیصّهسیدیر کی بینالخالق جینایت محکمهسی طرفیندن اینسانلؽغا قارشؽ جینایت سایلییب و موحاکیمه اولونا بیلر.
