با گشت و گذاری اندک و سریع در دنیای مجازی و جهان لایتناهی اینترنت می توان به هزاران نوشته و مقاله و شعر و پوستر و انواع و و اقسام توصیه جات در خصوص جوان و جوانی رسید. موضوع و بحثی آنقدر وسیع و حتی بی در و پیکر، که میشود تا ابد و یک روز از این برهه ی زندگی حرف زد و نوشت و به سرانجام هم، نرسید!
اگر سازمان ملل جوانی را از 15 تا 24 سالگی دانسته و گفته که تا 32 سالگی را هم می شود جوانی دانست، در عوض در صحرای آفریقا تا 35 سالگی را جوان در نظر گرفته اند و در برزیل آمریکایی، تا 29 سالگی. در ایران هم که بنا به گفته ی شورای عالی جوانان، افراد 18 سال تا 35 سال ساکن در آن جغرافیا را می شود "جوان" دانست. اما آیا سن تنها مولفه و مشخصه در تعریف جوانی است؟
وقتی کار به تعریف مشخصه ها و خصوصیتهای جوان و جوانی می رسد وضعیت از این هم بدتر می شود! هر کسی از راه رسیده تعریفی داده و از ظن خود یار این بحث گردیده. هزاران واژه ی خوب و بد و زشت را به ناف جوان بسته اند و جوانان را حامل این ویژگیها دانسته اند. اوصاف و القاب و احوالاتی گاها شبیه و مترادف و گاها متضاد و عجیب. اما، با دقت در میان نوشته ها و رجوع به عرف جامعه ای که در آن زندگی کرده ایم می شود چندین پارامتر را بیشتر از بقیه برجسته کرد و آنها را به عنوان "تعریف" جوان و جوانی فرض گرفت. و در میان این ویژگیهای برجسته هم، دو مورد را می شود مهمترین و اصلیترین دانست. جوان، متهم است و مفتخر. مفتخر است به داشتن شور فراوان که از آن با جسارت و شجاعت و روحیه ی جنگندگی یاد می شود و متهم است به نداشتن شعور کافی و کم تجربگی و عجله و خامی و نادانی. ترکیب استعاری "جوان بی تجربه" را همگی نه یک بار که هزاران بار چشیده ایم و بار مفهومی اش را با گوشت و پوست لمس کرده ایم که "سن هله اوشاقسان، آغزیندان سوت قوخوسو گلیر!". همین قدر آچیق، همین قدر آجی. اما، آیا این تمامی ماجراست؟! جوان، یعنی این!؟
پیوند شور و شعور
حرکت ملی آزربایجان جنوبی فی نفسه حرکتی است جوان. یعنی سن آنچنانی ندارد. به تعبیری از اواخر دهه ی 60 شمسی جان گرفته و رشد یافته و حتی اگر ریشه هایش را به شهید پیشه وری نیز برسانیم، باز هم حرکتی است جوان. و ازقضا و از طرف دیگر، حرکت ملی از حیث سن فعالین ملی نیز حرکتی است جوان و فی الواقع اگر امکانی برای حساب کردن متوسط سنی تمامی فعالین حرکت ملی بود به باور حقیر شاید این متوسط سنی از 30 سال بالاتر نرود. اما آیا این حرکت جوان با فعالین جوانش توانسته شعور را نیز سرلوحه ی استراتژی-تاکتیکهایش قرار دهد؟ آیا با گذشت زمان و جذب هرچه بیشتر نیروهای جوان به حرکت ملی و افت متوسط سنی فعالین حرکت ملی، حرکت ملی با ضعف روبرو گردیده است؟
گزاره را دوباره و به شکلی دیگر طرح میکنم. با رشد شعور ملی در جامعه میزان جذب و علاقه به فعالیتهای ملی نیز بیشتر می گردد. جوان ذاتا منبع شور است و هیجان. نترس است و شجاع و اهل عمل. محافظه کار نیست و برای آنچه درست میداند، هزینه می دهد. به این ترتیب، میزان جذب نیروهای جوان به حرکت ملی طبیعتا بیشتر از دیگر رده های سنی خواهد بود. و به تدریج و با افزایش تعداد جوانان فعال در حرکت ملی، متوسط سنی حرکت ملی نیز پایینتر خواهد آمد. آیا این پایینتر آمدن متوسط سنی حرکت ملی به تدریج موجب ضعیفتر شدن حرکت ملی گردیده است؟ آیا جوانی که در عرف جامعه "پرشور کم شعور" تلقی می گردد پس از جذب به حرکت ملی موجب پرشوری اما در عین حال کم شعوری حرکت ملی گردیده است؟!
شعور و دانش و آگاهی از یک پدیده را می توان به روشهای متفاوتی به دست آورد. می شود آن را شخصا تجربه کرد، یا در موردش خواند و مطالعه کرد، و یا از تجربیات دیگرانی که تجربه اش کرده اند پرسید و آموخت. و اینجاست که تفاوت آشکار می شود! اینجاست که ذات وجودی جوانان حرکت ملی پدیدار می شود و الماس درونیشان آشکار می گردد. و دقیقا اینجاست که قدرت حرکت ملی آزربایجان در چرخه ی تولید و بازتولید گفتمان ملی عیان عام و خاص می شود. اگر حرکت ملی آزربایجان به همت بزرگانی همچون شهید زهتابی و ... پا گرفت و جوانان دهه ی 70 را جذب کرد، بر دوش همان جوانان دهه ی 70 صفحه ی زرین تاریخ آزربایجان جنوبی نوشته شد و حماسه ی روز دانشجوی آزربایجان شکل گرفت. اگر به همت آن جوانان دهه ی 70 در آخرین سالهای جوانیشان جوانان دهه ی 80 جذب حرکت ملی شدند، بر دوش همان جوانان دهه ی 80 بود که قیام تاریخی 85 رقم خورد. اگر به همت جوانان دهه ی 80 در آخرین سالهای جوانیشان جوانان دهه ی 90 جذب شدند، بر دوش همان جوانان دهه ی 90 بود که قیامهای اورموگولو و فتیله و طرح نو و... رقم خورد. و این چرخه ی مبارک و "بی نظیر" ادامه دارد.
پیوند شور و شعور در حرکت ملی آزربایجان جنوبی را در اعلاترین و والاترین شکلش می توان در جوانان مشاهده کرد. آنانی که سالهاست دیدارهای تراختور را به محلی برای فریاد خواسته هایمان تبدیل کرده اند. آنانی که هم سربازگونه در خط مقدم فعالیتهای میدانی حرکت ملی در خیابان بوده و بار بازداشت برای دیوارنویسی را بر دوش کشیده اند، و هم از خوابگاههای دانشجویی تا کارگاههای کارگری استادگونه به تربیت نسل جدید و جانشینان خود همت گذاشته اند. حرکت ملی، مدیون جوانان است.
صدالبته که کارها را همیشه میشود بهتر از قبل انجام داد و ایراد در هر کاری در هر زمان و مکانی وجود دارد. این چرخه هم بی عیب و نقص نیست. گاها و با فشار و شانتاژ نیروهای ضد ملی همچون مزدوران رژیم ایران و... این چرخه با وقفه روبرو شده و یا بعضا به هر دلیلی شور بر شعور پیشی گرفته و تاکتیکهای اتخاذی حرکت ملی با حاشیه همراه گردیده، اما ذکر و دقت در یک نکته بسیار و بسیار ضروری است. در یک تابلوی سفید اگر فقط یک لکه ی سیاه رنگ وجود داشته باشد، ولو بسیار کوچک، باز هم وجود آن را می شود متوجه شد. ذهن انسان این گونه است. هر چه به ایده آل نزدیکتر بشود همان قدر وسواسش نیز بیشتر می گردد. در حرکت ملی نیز با چنین پدیده ای مواجهیم! حرکت ملی آزربایجان جنوبی ذاتا حرکتی است با عمری فقط بیست و چند ساله و هزار البته که جرکتی چنین نوپا در مسیر رشد خود آزمون و خطاهایی خواهد داشت. این سیر "طبیعی" را نباید و نبایستی اتفاقی عجیب و نقصی غریب و لاعلاج دانست! کمااینکه دقت در وقایع و اتفاقات سالهای اخیر به خوبی نشان می دهد حرکت ملی توانسته پایه های فکری خود را چنان تقویت نماید که وزش بادهای موسمی و هجمه های دشمنان نتواند آسیبی به آن بزند. بایستی از یاد نبرد که نه می شود آمدن زلزله را پیش بینی کرد و نه می شود جلوی لرزش ساختمان را گرفت. مهم، جلوگیری از ریزش ساختمان در پی زلزله است. نمی شود جلوی حمله به حرکت ملی، تلاش برای انحراف آن و ایجاد جریانهای موازی را گرفت. در هر یک از این حملات و اتفاقات هم مسلما و بدون تردید حرکت ملی با لرزه هایی مواجه خواهد شد. مهم، حفظ پایه ها و اساس مبارزه ی ماست. و مهمتر، حفظ چرخه ی پویایی حرکت ملی است. چرخه ای که جوان رعنای تورک آزربایجانی را چشم امید آینده ی آزربایجان آزاد کرده است.
جوانانی که مظهر شور و شعورند.
حرکت ملی، مدیون جوانان است.
امیر مردانی- سخنگوی آذوح
*نوشته ی فوق از ویژه نامه ی "گنجلیک" گرفته شده است
