شعور ملی ادراک دیدن و شنیدن خود ملت است.
چهار فاکتور سبب بقای ملت است اول استقلال، دوم ارتش، سوم زبان مادری و چهارم شعور ملی.
یک ملت ممکن است ارتش خود را از دست بدهد یا ممکن است استقلال خود را از دست بدهد فقط تا زمانی که زبان مادری خود را حفظ کرده آن ملت زنده است و زمانی که زبان مادری خود را از دست بدهد آن ملت مرده محسوب می شود. بعضی ملت ها ممکن است زیر فشار استعمار یا اسیمیلاسیون سیستماتیک زبان مادری خود را از دست بدهند فقط زمانی که آنها شعور ملی دارند با این که زبان مادری خود را از دست داده اند ولی با اعتماد به نفس و شخصیت وغرور ناشی آن شعورملی هیچ بیگانه ای به آنها نمی تواند ظلم کند و روزی مستقل شده و شاید به زبان مادری خود برگردند.
بهترین مثال برای این موضوع تورکهای لهستان است که قرن ها زبان مادری خود را فراموش کرده بوده اند و به زبان لهی صحبت می کردند ولی شعور ملی تورکی خود را حفظ کرده بودند و امروز در خیلی از شهرهایشان به زبان تورکی صحبت می شود و در پارلمان لهستان نمایندگان خود را دارند.
1- جایی که شعور ملی باشد عنصرهای بیگانه نمی توانند نفوذ کنند ملت آن ها را از خود نمی بیند اگر شهروند یا طبعه باشد باز اعتماد نمی کنند با آنها ازدواج نمی کنند و پست های مهم اداری و دولتی دست بیگانگان نمی دهند(مسئله اکراد)
2- علم در راستای منفعت ملی رشد می کند و علم به خاطر علم نخواهد بود بلکه به خاطر شان و بزرگی ملت ها خواهد بود.
3- قانون در راستای منفعت ملی خواهد بود و به پیشرفت و ترقی ملت کمک خواهد کرد.
4- تاریخ درست نوشته شده و غرور ملی انسان ها را تقویت می کند و قهرمانان ملی را بنا به ارزش کارشان یاد خواهند کرد.
5- دولت بیگانه نمی تواند به آنها حکومت کند و دولت خودشان را تشکیل می دهند و همچنین دولت خودشان نمی تواند حقوق شهروندی حقوق کارگران حقوق اجتمایی مسئله آموزش مسئله ی کار زندگی شخصی ... و تمام حقوق یک انسان مدرن را زیر پا بگذارد که اگر آن دولت به سمت دیکتاتوری برود ملت دولت خودشان را سرنگون می کنند. یک انسان دارای شعور ملی اینگونه رفتار می کند.
6- جایی که شعور ملی باشد التماس رشوه بی عدالتی اختلاص ظلم نیست.
7- اشخاص بی سواد که به زبان ادبی نمی توانند بنویسند و خود را رهبران جوانان خطاب می کنند در فضای رسانه ی آزاد در روزنامه ها مجله ها تلویزیون و اینترنت نمی توانند با افراد لایق رقابت کنند .
8- جایی که شعور ملی باشد دکترها راپورهای جعلی نمی نویسند.
9- جایی که شعور ملی باشد دانش آموزان به بهانه ی مریضی کلاس را تعطیل نمیکنند و واحدهای تحصیلی شان را با تقلب و جزوه بازی نمی توانند پاس کنند.
10- ملتی که شعور ملی داشته باشد به خاطر جامعه ی خود دروغ نمی گوید.
11- مردها و زنان احساسات وطن دوستی و وطن پروری را به فرزندان خود می شناسانند.
12- شور ملی در تمام اقشار جامعه در بازی های ملی دیده می شود.
13- هیچ شخصی به خاطر گرایش جنسی از جامعه طرد نمی شود البته اگر آن فرد احترام خود را حفظ کرده باشد.
14- شخصی که شعور ملی داشته باشد به خاطر اعتقادش و دین ومذهبش از جامعه طرد نمی شود و حتی خودش این اجازه را به دیگران نمی دهد.
15- ملتی که شعور ملی دارد دانشجویش بر علیه استادش، کوچکترش بر ضد بزرگترش، مامورش بر ضد مدیرش حرفی نمی زند.
16- ملتی که شعور ملی دارد به حق خود راضی می شود و مسئولیت را مقدس می شمارد.
17- جایی که شعور ملی باشد زبان مادری با حساسیت و حسادت حفظ می شود.
18- اگر شعور ملی در جامعه باشد انسان بی مسئولیت شهردار و یا فرماندار نمی شود، انسان خائن عالم معلم و روحانی نمی شود حکیم و یا دکتر زبان شناس نمی شود، جاهل تاریخدان و مورخ نمی شود بیگانه وکیل نمی شود و دیوانه ملی گرا نمی شود.
شعور ملی مانند یک نور الهی است که سرزمین ها را روشن می کند مانند ملت آلمان فرانسه ژاپن آمریکا. اهمیت و کاربردی که مغز در بدن دارد شعور ملی هم درمسئله ی ملت دارد، انسانی که کلیه هایش ریه هایش یا حتی بعضا قلبش به رگبار گلوله گرفته می شود ممکن است زنده بماند ولی انسانی که مغزش صدمه ببیند مرگ او قطعی است. این شرایط در مسئله شعورملی هم دیده می شود. اگر استقلال، ارتش و یا حتی زبان ملتی از بین برود وجود شعور ملی برای احیای دوباره آن ملت کافی است.
بزرگترین سلاح ملت شعور ملی است.
منبع : دست نوشته ها و مقاله های نیهال آتسیز تاریخ دان زبان شناس شاعر و رمان نویس اوایل جمهوری تورکیه