شاید زمانی که چند نوجوان دبیرستانی در شهر لندن شروع به ابداع بازی جدید می کردند ، هیچ کس فکر نمیکرد که روزی این بازی ، مهیج ترین و مؤثرترین بازی جهان شود.بعد از گذشت تقریبأ 150سال این بازی فراتر از یک تفریح وسرگرمی شده است.
فوتبال در برخی از کشورها اقتصاد آن مملکت را تحت تأثیر قرار میدهد .اتحاد و انسجام ملی ایجاد می کند ، صدای مردم مظلوم شنیده میشود و روزی نماد اعتراض میشود.کدام روانشناس میتواند به حاشیه نشین ترین کودک سائوپائولو این چنین قدرت مبارزه بدهد که کل جهان را با پای برهنه حریف باشد؟چه چیزی می توانست سبب آشتی مردم آمریکا و کوبا باشد؟جز بازی دوستانه فوتبال؟جام 1986وقتی دیه گو مارادونا با دستش آن گل تاریخی را زد و محبوب دل ها شد دیدیم که جامعه بعضی اوقات به متقلب هم پاداش می دهد انگار که مردم فی نفسه با تقلب مشکلی ندارند،حرفشان تنها این است که متقلب وقت شناس و بانمکی باشید.درجام 1990دیدیم که فوتبال فرشته نجات است زلزله رودبار و منجیل میتوانست قربانیان بیشتری بگیرد اما بازی اسکاتلند-برزیل در آن شب هولناک و بیداری شهروندان مثل هدیه خداوندگان فوتبال به کمک مردم آمد.جام 1994 اما زمانی که آندرس اسکوبار مدافع تیم ملی کلمبیا که گل به خودی زده بود توسط یک قمار باز به رگبار بسته شد فهمیدیم که این فرشته نجات می تواند ملکه مرگ هم باشد.آن زمان در ایران چیزی به نام اینترنت یا شبکه های مجازی وجود نداشت شایعات می گفتند ضارب عضوی از مافیا یا یک ملی گرای افراطی بوده است.دیدیم که بخشی از مردم طرف ضارب را گرفته اند و مرگ اسکوبار را (حق)او می دانند!
بنابراین فهمیدیم فوتبال می تواند جزئی از هویت سیاسی و ایدئولوژیک یک ملت هم باشد .فهمیدیم برای(برخی کشورها)جام جهانی چیزی کمتر از یک جنگ جهانی نیست و مفاهیمی مثل تعصب و غیرت در فوتبال ممکن است در برخی موارد حتی شکل های بومی شده ناسیونالیزم و شوونیزم باشند
حالا که نگاه میکنم پدیده جام جهانی در ایران شباهتی نغز به انتخابات ریاست جمهوری دارد مثل انتخابات هایی که هرچهار سال یک بار تکرار می شوند و تصویری جامع از آخرین معادلات سیاسی ارایه می دهند، جام جهانی هم فرصتی استثنایی برای به رخ کشیدن تغییرات اجتماعی است.
نژاد پرستی به معنای ساده وابتدایی آن برتری دانستن یک فرهنگ ،نژاد یا مذهب بر سایر فرهنگ ها، نژاد ها و مذاهب است ریشه کلمه (Rasism)از کلمه (race)می باشد که به معنای تبعیض است. وقتی تاریخچه نژاد پرستی را مورد مطالعه قرار می دهیم متوجه می شویم که نژاد پرستی تقریبا به اندازه تاریخ تمدن بشری قدمت دارد.از ابتدایی ترین زمان های به وجود آمدن تبادل بدوی عده ایی با نسبت دادن صفات و ویژگیهای خاص به خود یا حتی خدایان دروغین خود،سعی در به هیجان در آوردن مردم و افزایش تسلط به آنان را داشتند رسانه های حکومتی را که نگاه کنیم کلیت شعارها و تصویرهایی که از فوتبال ایران ارایه می شود با نام های جعلی یوزهای پارسی،شاهزادگان پارس و...در واقع تیم ملی ایران با بازیکنان تورک مثل سردار آزمون که گل ها وبازی های تأثیر گذار او در مقدماتی جام جهانی یا بازیکنانی مثل کریم انصاری فرد و...اگر نبودند شاید تیم ایران به جام جهانی روسیه صعودنمی کرد.
شعار تیم ملی سوئیس در جام جهانی روسیه(چهار زبان،یک ملت)است یعنی ارزش گذاری به زبان ملت ها و زبان های مختلف کشور.اما شعار تیم ملی ایران(80 میلیون نفر،یک ملت،یک نبض)فقط یک ملت، یعنی مردم فارسی زبان ، در رسانه های ایران و نه سایر ملت ها و اقوام در ایران.صدا و سیمای ایران اغلب رنگ و بویی نژاد پرستانه به خود میگیرد هر چند وقت یک بار یک برنامه یا یک فیلم و سریال موهن به یکی از اقوام ایران تولید می کند جالب این است که پس از این توهین ها حتی عذر خواهی هم نمی کند مردم که می بینند هیچ مسئولی به قومیت و اعتقادات آن ها احترامی قائل نیست و بعضا مورد بی احترامی نیز قرار میگیرند،متقابلا واکنش تند تری نشان می دهند .
شاید بهترین نمونه از نمود پیدا کردن وضعیت جامعه در یک تیم فوتبال تیم تراختور سازی آذربایجان است ملت آذربایجان که مکانی قانونی برای بیان خواسته ها و مطالبه ابتدایی ترین حقوقشان پیدا نمی کنند به ناچار این مطالبه ها را در استادیوم فریاد می زنند.معترضین به وضع موجود تمام ناکامی ها و تحقیرهای تحمیل شده به خودشان را در ورزشگاه ها می تواند خالی کنند در آخر باید اشاره کرد ملت ها و اقوام ایرانی ذاتا با هم دشمن نیستند و این دشمنی ساختگی معلول خودبرتربینی ملتی بر ملتهای دیگر و یا زیاده خواهی های فعالین و پیش قراولان یک ملت می باشد برای مثال وقتی در کرمانشاه زلزله می آید کل ملت آذربایجان احساس همدردی کرده و آنها که می توانند به امداد زلزله زده گان می شتابند بنابراین علت اصلی شعارهای نژاد پرستانه را نباید در زمین فوتبال بلکه در ساست گذاری های کلان یک کشور جستجو کرد و متاسفانه تا زمانی که تغییری در نگرش کلان سردمداران اتفاق نیافتاده این روند ادامه پیدا می کند و کشورایران که روزگاری نماد صلح و سازش بین ملل و اقوام مختلف بوده امروزه محل درگیری و شدید ترین توهین ها بین ملت ها و اقوام مختلف داخل کشور شده است.
پی نوشت: برخی از طرفداران فارس زبان تیم ملی ایران در صفخات مجازی پس باخت تیم ملی عربستان مقابل تیم ملی روسیه ابراز خوشحالی کرده و حتی این شادی را بالاتر از پیروزی های تیم ملی ایران می دانستند. این مسئله مثالی بارز و نمود عینی نژادپرستی در یک ملت می تواند باشد
