پرونده ویژه
گزارش اختصاصی آذوح از ساختار اطلاعاتی ایران
که تاکنون کمتر پرداخته شده و یا به کل ناشناخته مانده است.
این تحقیق بخشی از یک کار عملیاتی است
که در پاسخ به فشارهای امنیتی شدید و کمسابقه علیه
فعالین ملی آزربایجان در ماههای اخیر به اجرا در آمده است.
...و آردی وار!
ساختار اطلاعاتی ایران
ساختار اطلاعاتی ایران شامل چندین نهاد و سازمان است که هرکدام وظایف خاص خود را در زمینه جمع‌آوری اطلاعات، تحلیل تهدیدات و حفظ امنیت ملی کشور بر عهده دارند. مهم‌ترین این نهادها به شرح زیر است:
1. سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
این سازمان به عنوان یکی از ارکان اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران، وظایف اطلاعاتی گسترده‌ای را در داخل و خارج از کشور انجام می‌دهد. فعالیت‌های این سازمان شامل عملیات‌های اطلاعاتی، مقابله با تهدیدات امنیتی داخلی و خارجی، و جمع‌آوری اطلاعات در حوزه‌های مختلف (نظامی، سیاسی، اقتصادی) است.
- معاونت اطلاعات داخلی: مسئولیت مقابله با تهدیدات و بحران‌های داخلی.
- معاونت اطلاعات خارجی: مسئول عملیات‌های اطلاعاتی خارج از مرزهای ایران.
- معاونت ضدجاسوسی: مسئول شناسایی و مقابله با فعالیت‌های جاسوسی دشمنان در داخل و خارج از کشور.
2. سازمان اطلاعات وزارت اطلاعات (اطلاعات عمومی)
این سازمان که معمولاً با نام "وزارت اطلاعات" شناخته می‌شود، مسئولیت‌های مختلفی در زمینه امنیت داخلی ایران دارد. این وزارتخانه به جمع‌آوری اطلاعات امنیتی، مبارزه با فعالیت‌های جاسوسی، و نظارت بر گروه‌های مخالف داخلی می‌پردازد. این سازمان یکی از اصلی‌ترین ارگان‌های امنیتی و اطلاعاتی کشور است و به‌طور خاص مسئول شناسایی و مقابله با تهدیدات داخلی است.
- عملیات ضدجاسوسی: مبارزه با شبکه‌های جاسوسی داخلی و خارجی.
- امنیت سایبری: نظارت بر تهدیدات امنیتی در فضای سایبر و محافظت از اطلاعات حساس.
- پلیس امنیت: مقابله با گروه‌های تروریستی و مخالفان داخلی.
3. سازمان اطلاعات نیروهای مسلح (آجا)
سازمان اطلاعات نیروهای مسلح ایران مسئول جمع‌آوری اطلاعات نظامی و انجام عملیات‌های اطلاعاتی در زمینه‌های نظامی است. این سازمان به‌طور ویژه برای نظارت بر تهدیدات نظامی خارجی و پیش‌بینی خطرات امنیتی در سطح جهانی طراحی شده است.
- اطلاعات نظامی: نظارت بر وضعیت نظامی کشورهای دشمن و پیش‌بینی اقدامات تهدیدآمیز.
- عملیات‌های ویژه: مشارکت در عملیات‌های ویژه نظامی و اطلاعاتی در داخل و خارج از کشور.
4. سازمان اطلاعات وزارت دفاع
این سازمان به‌طور خاص به جمع‌آوری اطلاعات در حوزه‌های دفاعی و نظامی و تأمین امنیت تجهیزات و فناوری‌های حساس می‌پردازد. همچنین نظارت بر برنامه‌های هسته‌ای و تسلیحات پیشرفته کشور یکی از وظایف این سازمان است.
5. سایر نهادهای اطلاعاتی
علاوه بر این سازمان‌ها، دیگر نهادهای اطلاعاتی در ایران به طور خاص در زمینه‌های امنیتی مختلف فعالیت میکنند. به عنوان مثال:
- بسیج: این نهاد به‌طور خاص در زمینه‌های امنیتی و اجتماعی عمل می‌کند و برخی از عملیات‌های اطلاعاتی به‌ویژه در زمینه مقابله با تهدیدات داخلی توسط آن انجام می‌شود.
- نیروی انتظامی (پلیس ایران): در زمینه مسائل امنیتی داخلی و مقابله با جرایم سازمان‌یافته و تهدیدات امنیتی فعالیت دارد.
6. شورای عالی امنیت ملی (شعا)
این شورا بالاترین مرجع تصمیم‌گیری در امور امنیتی کشور است و هماهنگی‌های بین نهادهای اطلاعاتی را انجام می‌دهد. مسئولان ارشد نهادهای مختلف اطلاعاتی، در این شورا گرد هم می‌آیند تا استراتژی‌های امنیتی و اطلاعاتی کشور را تدوین کنند.
ساختار اطلاعاتی ایران به‌طور کلی پیچیده و چندلایه است و هر کدام از این نهادها با هم در همکاری و هماهنگی قرار دارند تا به امنیت ملی کشور و مقابله با تهدیدات داخلی و خارجی بپردازند.
چارت سازمانی کلی وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران
- وزیر اطلاعات
- منصوب توسط رهبر جمهوری اسلامی با معرفی رئیس‌جمهور
- مسئول اصلی هدایت و نظارت بر کلیه امور اطلاعاتی و امنیتی کشور
- معاونان اصلی :
- معاون اطلاعات خارجی (جاسوسی و ضدجاسوسی در خارج از کشور)
- معاون اطلاعات داخلی (نظارت بر تهدیدات داخلی، اپوزیسیون، اقلیت‌ها و... )
- معاون ضدجاسوسی
- معاون امنیت اقتصادی
- معاون فنی (شنود، سایبری و فناوری‌های پیشرفته)
- معاون عملیات ویژه (ماموریت‌های عملیاتی خاص)
- معاون آموزش و پژوهش
- دفاتر استانی (ادارات کل اطلاعات استان‌ها):
- هر استان دارای اداره کل اطلاعات است که زیر نظر وزارت اطلاعات فعالیت می‌کند.
- این ادارات مستقیماً با استانداری‌ها و فرمانداری‌ها نیز تعامل دارند.
- شعب تخصصی و عملیاتی:
- تیم‌های میدانی، تحلیل‌گران، کارشناس‌های زبان، تکنولوژی، سایبر، حقوق و...
چارت سازمانی کلی اطلاعات سپاه (سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
این سازمان از نظر ساختاری مستقل از وزارت اطلاعات است و مستقیماً زیر نظر فرمانده کل سپاه و نهایتاً رهبر جمهوری اسلامی فعالیت می‌کند.
- رئیس سازمان اطلاعات سپاه
- معاونتهای مشابه وزارت اطلاعات
- اطلاعات داخلی و خارجی
- ضدجاسوسی
- رصد رسانه‌ای و سایبری
- امنیت اجتماعی و فرهنگی
- بخش‌های عملیاتی و فنی
- قرارگاه‌های اطلاعاتی منطقه‌ای
سازمان اطلاعات نیروهای مسلح (آجا)
سازمان اطلاعات نیروهای مسلح (آجا) یکی از ارگان‌های اطلاعاتی مهم جمهوری اسلامی ایران است که تحت نظر ستاد کل نیروهای مسلح فعالیت می‌کند. این سازمان به‌طور ویژه مسئول جمع‌آوری اطلاعات در حوزه‌های نظامی و امنیتی است و در راستای تأمین امنیت ملی کشور، از تهدیدات خارجی و داخلی در عرصه نظامی و دفاعی جلوگیری می‌کند.
وظایف و مأموریت‌های سازمان اطلاعات نیروهای مسلح (آجا):
- جمع‌آوری اطلاعات نظامی: سازمان اطلاعات آجا مسئول جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با تهدیدات نظامی از کشورهای خارجی، به‌ویژه تهدیدات نظامی و امنیتی از سوی دشمنان ایران است. این اطلاعات شامل وضعیت نیروهای مسلح دشمن، تحرکات نظامی، استقرار تجهیزات جنگی و اطلاعات مربوط به برنامه‌های نظامی کشورهای دیگر می‌شود.
- تحلیل و ارزیابی اطلاعات: سازمان آجا پس از جمع‌آوری اطلاعات، آن‌ها را تحلیل و ارزیابی می‌کند تا به‌صورت دقیق‌تری تهدیدات احتمالی شناسایی شده و اقداماتی برای مقابله با آن‌ها انجام شود. تحلیل اطلاعات می‌تواند به ایجاد استراتژی‌های نظامی و امنیتی کمک کند.
- امنیت داخلی نیروهای مسلح: سازمان آجا همچنین نظارت بر امنیت داخلی نیروهای مسلح را بر عهده دارد. این شامل شناسایی تهدیدات جاسوسی، نفوذ یا هر نوع اقدام تخریبی در داخل نیروهای مسلح است.
- مقابله با تهدیدات خارجی: سازمان آجا در شناسایی و مقابله با تهدیدات خارجی که از جانب کشورهای دشمن ممکن است به ایران وارد شود، نقش حیاتی ایفا می‌کند. این تهدیدات می‌توانند شامل جنگ، حملات سایبری، جاسوسی نظامی و اقدامات تخریبی علیه امنیت ملی ایران باشند.
- حفاظت از فناوری‌های نظامی: یکی از وظایف سازمان آجا، حفاظت از فناوری‌ها و تجهیزات نظامی حساس است که در راستای امنیت کشور و توان دفاعی ایران استفاده می‌شود. این شامل نظارت بر حفظ و جلوگیری از دسترسی دشمن به تکنولوژی‌های حساس و استراتژیک است.
- همکاری با سایر نهادهای اطلاعاتی: سازمان اطلاعات نیروهای مسلح آجا در زمینه‌های مختلف، با دیگر نهادهای اطلاعاتی کشور از جمله وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه و سایر ارگان‌های نظامی و غیرنظامی همکاری می‌کند. این همکاری به ایجاد یک شبکه اطلاعاتی یکپارچه برای تأمین امنیت ملی کشور کمک می‌کند.
- عملیات‌های ویژه اطلاعاتی: سازمان آجا ممکن است در برخی مواقع به انجام عملیات‌های ویژه اطلاعاتی در خارج از مرزهای ایران یا در داخل کشور بپردازد. این عملیات‌ها می‌توانند شامل انجام نفوذهای اطلاعاتی، جمع‌آوری اطلاعات از دشمنان و مقابله با تهدیدات بالقوه باشند.
ساختار سازمانی آجا:
ساختار سازمان اطلاعات آجا مشابه بسیاری از نهادهای اطلاعاتی دیگر، سلسله‌مراتبی است و شامل واحدهای مختلفی برای انجام وظایف اطلاعاتی، تحلیل، عملیات و مدیریت است. این سازمان زیر نظر ستاد کل نیروهای مسلح عمل می‌کند و در مواقع ضروری، تصمیمات استراتژیک را برای حفاظت از منافع ملی ایران اتخاذ می‌کند.
به دلیل ماهیت حساس و امنیتی این سازمان، اطلاعات دقیق‌تری در مورد ساختار داخلی آن معمولاً در دسترس عموم قرار نمی‌گیرد.
سازمان اطلاعات وزارت دفاع
سازمان اطلاعات وزارت دفاع (سازمان اطلاعات وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران) یکی از ارگان‌های حیاتی در ساختار اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران است که مسئولیت جمع‌آوری، تحلیل و ارزیابی اطلاعات در حوزه‌های نظامی و دفاعی را بر عهده دارد. این سازمان همچنین در زمینه تأمین امنیت فناوری‌های حساس و تجهیزات پیشرفته نظامی کشور نقش کلیدی دارد.
وظایف و مأموریت‌های سازمان اطلاعات وزارت دفاع:
- جمع‌آوری اطلاعات دفاعی: سازمان اطلاعات وزارت دفاع به جمع‌آوری اطلاعات نظامی و دفاعی، به‌ویژه در زمینه‌های مرتبط با تجهیزات نظامی، فناوری‌های نوین دفاعی، و تهدیدات امنیتی علیه ایران می‌پردازد. این اطلاعات شامل وضعیت نیروهای مسلح دشمن، تحرکات نظامی در منطقه و وضعیت امنیتی در کشورهای همسایه می‌شود.
- حفاظت از فناوری‌ها و تجهیزات حساس: یکی از مهم‌ترین وظایف این سازمان، حفاظت از فناوری‌های نظامی و تجهیزات حساس کشور است. این تجهیزات ممکن است شامل تسلیحات پیشرفته، فناوری‌های هسته‌ای، موشکی، و دیگر فناوری‌های استراتژیک باشد. سازمان اطلاعات وزارت دفاع با نظارت دقیق و انجام اقدامات پیشگیرانه، از دسترسی دشمنان به این فناوری‌ها جلوگیری می‌کند.
- مقابله با تهدیدات خارجی: این سازمان مسئول شناسایی و مقابله با تهدیدات نظامی خارجی است که می‌تواند امنیت ملی ایران را تحت تأثیر قرار دهد. این تهدیدات ممکن است شامل حملات نظامی، عملیات‌های سایبری، جاسوسی و اقدامات تروریستی علیه زیرساخت‌های حیاتی کشور باشد.
- تحلیل و ارزیابی اطلاعات: سازمان اطلاعات وزارت دفاع پس از جمع‌آوری اطلاعات، آن‌ها را تحلیل و ارزیابی می‌کند تا تهدیدات و فرصت‌های موجود را شناسایی کند. این تحلیل‌ها به تصمیم‌گیری‌های استراتژیک برای تقویت دفاع ملی و مقابله با تهدیدات کمک می‌کند.
- عملیات‌های ویژه: سازمان اطلاعات وزارت دفاع در برخی مواقع ممکن است به انجام عملیات‌های اطلاعاتی ویژه در داخل و خارج از کشور بپردازد. این عملیات‌ها می‌توانند شامل جاسوسی، نفوذ اطلاعاتی، و اقدامات پیشگیرانه در برابر تهدیدات امنیتی باشند.
- امنیت ملی و امنیت سایبری: سازمان اطلاعات وزارت دفاع به‌طور ویژه مسئول نظارت بر تهدیدات سایبری است که می‌تواند به زیرساخت‌های دفاعی و نظامی کشور آسیب برساند. این سازمان در راستای امنیت سایبری کشور، اقدامات پیشگیرانه‌ای برای مقابله با حملات سایبری و تهدیدات مربوط به فضای مجازی انجام می‌دهد.
- همکاری با دیگر نهادهای اطلاعاتی: این سازمان به‌طور منظم با سایر نهادهای اطلاعاتی ایران، از جمله سازمان اطلاعات سپاه، وزارت اطلاعات، و دیگر ارگان‌های امنیتی همکاری می‌کند. این همکاری‌ها برای تقویت امنیت ملی و مقابله با تهدیدات خارجی و داخلی ضروری است.
چارت سازمانی سازمان اطلاعات وزارت دفاع به دلیل ماهیت امنیتی و حساس آن معمولاً اطلاعات دقیقی در دسترس عموم قرار نمی‌گیرد. اما به‌طور کلی، این سازمان به‌طور مشابه با دیگر ارگان‌های اطلاعاتی دارای یک ساختار سلسله‌مراتبی است که شامل معاونت‌ها و بخش‌های مختلفی برای انجام وظایف متنوع خود می‌باشد. در اینجا یک توضیح کلی از چارت سازمانی و معاونتهای احتمالی این سازمان ارائه می‌دهیم:
چارت سازمانی سازمان اطلاعات وزارت دفاع
- رئیس سازمان اطلاعات وزارت دفاع
- مسئول اصلی این سازمان است و نظارت کلی بر تمامی فعالیت‌ها و عملیات‌های اطلاعاتی وزارت دفاع را بر عهده دارد. رئیس سازمان اطلاعات وزارت دفاع ممکن است مستقیماً زیر نظر وزیر دفاع یا ستاد کل نیروهای مسلح فعالیت کند.
- معاونتهای مختلف سازمان اطلاعات وزارت دفاع
این معاونت‌ها معمولاً به بخش‌های مختلف اطلاعاتی، امنیتی، دفاعی و تحلیل تقسیم می‌شوند.
الف) معاونت اطلاعات نظامی
- مسئول جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات نظامی است. این معاونت بر تهدیدات نظامی خارجی و اقدامات دشمن در زمینه‌های نظامی نظارت دارد و اطلاعات مورد نیاز برای پیش‌بینی و مقابله با تهدیدات را جمع‌آوری می‌کند.
- وظایف اصلی:
- شناسایی و تحلیل وضعیت نیروهای مسلح دشمن.
- ارزیابی تهدیدات نظامی و استراتژیک.
- جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با تجهیزات نظامی دشمن.
ب) معاونت ضدجاسوسی
- این معاونت مسئول مقابله با جاسوسی در حوزه نظامی و دفاعی است. با شناسایی و خنثی کردن فعالیت‌های جاسوسی دشمن در داخل و خارج از کشور، امنیت اطلاعات حساس وزارت دفاع و نیروهای مسلح حفظ می‌شود.
- وظایف اصلی:
- شناسایی و خنثی کردن فعالیت‌های جاسوسی.
- جلوگیری از نفوذ دشمن در سازمان‌های نظامی و دفاعی.
- رصد و شناسایی تهدیدات اطلاعاتی از سوی عوامل خارجی.
ج) معاونت امنیت سایبری
- این معاونت مسئول نظارت و مقابله با تهدیدات سایبری است که می‌تواند به زیرساخت‌ها و فناوری‌های دفاعی کشور آسیب برساند. با توجه به تهدیدات سایبری روزافزون، این بخش برای تأمین امنیت فضای مجازی وزارت دفاع و نیروهای مسلح ایران اهمیت زیادی دارد.
- وظایف اصلی:
- شناسایی و مقابله با تهدیدات سایبری.
- حفاظت از اطلاعات حساس و سیستم‌های دیجیتال وزارت دفاع.
- مقابله با حملات سایبری به تجهیزات نظامی و زیرساخت‌های حساس کشور.
د) معاونت اطلاعات استراتژیک
- این معاونت مسئول تجزیه و تحلیل داده‌های اطلاعاتی و ارزیابی تهدیدات استراتژیک است. اطلاعات جمع‌آوری‌شده از سایر معاونت‌ها به‌ویژه در زمینه‌های نظامی، سیاسی و اقتصادی، توسط این بخش تحلیل می‌شود تا تصمیمات استراتژیک برای مقابله با تهدیدات گرفته شود.
- وظایف اصلی:
- تحلیل داده‌های اطلاعاتی برای شناسایی تهدیدات استراتژیک.
- ارزیابی خطرات و فرصت‌ها در سطح بین‌المللی.
- تدوین استراتژی‌های اطلاعاتی و دفاعی برای مقابله با تهدیدات.
هـ) معاونت عملیات ویژه
- مسئول انجام عملیات‌های اطلاعاتی ویژه در داخل و خارج از کشور است. این عملیات‌ها معمولاً شامل جمع‌آوری اطلاعات از مناطق حساس، انجام عملیات نفوذی، یا حتی مقابله با گروه‌های تروریستی و تهدیدات خارجی است.
- وظایف اصلی:
- انجام عملیات‌های میدانی برای جمع‌آوری اطلاعات.
- نفوذ به شبکه‌های دشمن و انجام عملیات‌های مخفی.
- هماهنگی با سایر نهادهای اطلاعاتی در عملیات‌های ویژه.
و) معاونت پشتیبانی و آموزش
- مسئول پشتیبانی از عملیات‌های اطلاعاتی و آموزش نیروهای اطلاعاتی وزارت دفاع است. این بخش همچنین به آموزش کارکنان در زمینه تحلیل اطلاعات، امنیت سایبری، و مقابله با تهدیدات مختلف می‌پردازد.
- وظایف اصلی:
- آموزش و ارتقاء مهارت‌های کارکنان در حوزه‌های مختلف اطلاعاتی.
- فراهم کردن منابع و تجهیزات پشتیبانی برای عملیات‌های اطلاعاتی.
- ارائه راهکارهای عملیاتی برای بهبود عملکرد سازمان.
اطلاعات بسیج
اطلاعات بسیج یا به عبارت دقیق‌تر سازمان اطلاعات بسیج، یکی از ارگان‌های اطلاعاتی وابسته به سازمان بسیج مستضعفین است که به عنوان یکی از نهادهای تابع سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالیت می‌کند. بسیج به‌طور کلی یک نیروی مردمی و نظامی است که تحت فرماندهی سپاه پاسداران عمل می‌کند و سازمان اطلاعات بسیج به‌ویژه در راستای امنیت داخلی، مقابله با تهدیدات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، و همچنین همکاری با دیگر نهادهای امنیتی فعالیت می‌کند.
وظایف و مأموریت‌های سازمان اطلاعات بسیج:
- مقابله با تهدیدات داخلی: سازمان اطلاعات بسیج مسئول شناسایی و مقابله با تهدیدات داخلی است که ممکن است امنیت اجتماعی و سیاسی کشور را به خطر بیندازد. این تهدیدات شامل اقدامات گروه‌های مخالف، تروریسم داخلی، و فعالیت‌های مخرب علیه جمهوری اسلامی ایران می‌شود.
- اطلاعات فرهنگی و اجتماعی: یکی از حوزه‌های مهم فعالیت سازمان اطلاعات بسیج، نظارت بر تهدیدات فرهنگی و اجتماعی است. این سازمان در راستای مقابله با تبلیغات منفی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران و ارتقای آگاهی‌های عمومی در زمینه‌های دینی و اجتماعی نقش ایفا می‌کند.
- جمع‌آوری اطلاعات و مقابله با دشمنان خارجی: سازمان اطلاعات بسیج در برخی موارد اطلاعات مربوط به تهدیدات خارجی و عملیات‌های جاسوسی دشمنان در داخل کشور را نیز شناسایی و گزارش می‌دهد. این شامل رصد فعالیت‌های دشمنان در فضای مجازی، فعالیت‌های جاسوسی، و هرگونه تهدید خارجی علیه امنیت داخلی کشور می‌شود.
- مبارزه با فساد و تهدیدات اقتصادی: سازمان اطلاعات بسیج گاهی مسئول شناسایی و مقابله با فساد اقتصادی و اقدامات مفسدانه در داخل کشور است. این شامل رصد فعالیت‌های اقتصادی غیرقانونی و مقابله با بحران‌های اقتصادی است که ممکن است تهدیداتی برای امنیت اجتماعی و اقتصادی کشور ایجاد کند.
- حفاظت از امنیت در مناطق حساس: بسیج در مناطق مختلف کشور از جمله مرزی و حساس، به نظارت و تأمین امنیت می‌پردازد. این سازمان به ویژه در شرایط بحرانی یا در زمان‌هایی که تهدیدات امنیتی در مناطق خاص افزایش می‌یابد، نقش مهمی در مقابله با ناامنی‌ها ایفا می‌کند.
- همکاری با سایر نهادهای اطلاعاتی: سازمان اطلاعات بسیج به‌طور مداوم با دیگر نهادهای اطلاعاتی کشور، از جمله سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی همکاری می‌کند. این همکاری برای شناسایی و مقابله با تهدیدات امنیتی داخلی و خارجی بسیار مهم است.
- آموزش و توانمندسازی نیروهای اطلاعاتی: سازمان اطلاعات بسیج به آموزش نیروهای خود در زمینه‌های مختلف اطلاعاتی، امنیتی و ضدجاسوسی می‌پردازد. این آموزش‌ها شامل دوره‌های مختلف برای مقابله با تهدیدات داخلی و خارجی است.
ساختار و سازمان‌دهی:
سازمان اطلاعات بسیج معمولاً از یک ساختار سلسله‌مراتبی تشکیل شده که در آن واحدهای مختلف به مسئولیت‌های خاص خود مشغول هستند. این ساختار به‌طور غیررسمی شامل بخش‌های زیر است:
- ستاد مرکزی اطلاعات بسیج: مسئولیت هماهنگی، مدیریت و نظارت بر تمامی فعالیت‌های اطلاعاتی و امنیتی در سطح کشور را بر عهده دارد.
- واحدهای عملیاتی: این واحدها مسئول انجام عملیات‌های اطلاعاتی میدانی و نظارت بر تهدیدات مختلف هستند.
- واحدهای تجزیه و تحلیل: این واحدها اطلاعات جمع‌آوری‌شده را تحلیل کرده و به تصمیم‌گیران کمک میکنند.
- واحدهای پشتیبانی و آموزش: این واحدها مسئول آموزش نیروهای اطلاعاتی و فراهم کردن منابع پشتیبانی برای عملیات‌های اطلاعاتی هستند.
سازمان اطلاعات بسیج معمولاً به‌طور گسترده در حوزه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و امنیتی فعالیت می‌کند و از آن به عنوان یکی از نهادهای مهم در تأمین امنیت داخلی کشور یاد می‌شود.
شرح وظایف معاونتهای اصلی
معاون اطلاعات خارجی وزارت اطلاعات
معاون اطلاعات خارجی یکی دیگر از بخش‌های کلیدی در ساختار وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران است که تمرکزش بر رصد، جمع‌آوری، تحلیل و عملیات اطلاعاتی خارج از مرزهای کشور است. این معاونت عملکردی مشابه سازمان‌های اطلاعات خارجی مثل CIA (آمریکا) یا MI6 (بریتانیا) دارد، البته با ماهیت و اولویت‌های خاص جمهوری اسلامی.
وظایف معاونت اطلاعات خارجی:
- جمع‌آوری اطلاعات از خارج کشور
- از طریق جاسوسان میدانی، منابع انسانی (HUMINT)، شنود، سایبری و...
- شناسایی و نفوذ در گروه‌ها و سازمان‌های مخالف در خارج
- گروه‌های اپوزیسیون در اروپا، آمریکا و کشورهای منطقه
- سازمان‌های تروریستی یا تجزیه‌طلب (به تعبیر جمهوری اسلامی)
- پایش سیاست‌ها و اقدامات دولت‌های دشمن یا رقیب
- آمریکا، اسرائیل، عربستان سعودی، برخی کشورهای اروپایی و...
- مدیریت ارتباط با شبکه‌های همسو یا متحد
- مانند حزب‌الله لبنان، حوثی‌ها در یمن، گروه‌های مقاومت در عراق و سوریه
- انجام عملیات ویژه و اطلاعاتی در خارج از کشور
- شناسایی و حذف تهدیدات، انتقال یا بازداشت چهره‌های خاص، خرابکاری، نفوذ و...
- تحلیل تحولات سیاسی و امنیتی بین‌المللی
- ارائه گزارش به رده‌های بالای تصمیم‌گیرنده کشور
معاون اطلاعات داخلی وزارت اطلاعات
معاون اطلاعات داخلی در ساختار وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران یکی از مهم‌ترین معاونت‌ها به شمار می‌آید و معمولاً مسئول اصلی رصد، تحلیل و مقابله با تهدیدات امنیتی داخل کشور است.
وظایف معاونت اطلاعات داخلی:
- رصد گروه‌های مخالف داخلی
- احزاب و جریان‌های سیاسی منتقد یا مخالف نظام
- فعالان مدنی، رسانه‌ای و دانشجویی
- کنترل و مدیریت مسائل امنیتی اقلیت‌های قومی و مذهبی
- مانند تورکها، عربها، کردها، بلوچ‌ها، اهل سنت، بهاییان و...
- نظارت بر تجمعات، اعتراضات و تحرکات اجتماعی
- پیشگیری از اعتراضات گسترده
- مدیریت بحران‌های اجتماعی با همکاری سایر نهادها
- نظارت بر نهادهای دولتی و غیردولتی داخلی از منظر امنیتی
- جلوگیری از نفوذ و خرابکاری
- مقابله با فساد امنیتی در بدنه داخلی دولت
- پایش امنیتی در دانشگاه‌ها، رسانه‌ها، حوزه‌های علمیه و فضای فرهنگی
- همکاری با سایر نهادهای امنیتی داخلی
- مانند نیروی انتظامی، اطلاعات سپاه، دادستانی و قوه قضائیه
معاون ضدجاسوسی وزارت اطلاعات
معاونت ضدجاسوسی یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین بخش‌های وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران است که وظیفه‌اش شناسایی، مقابله و خنثی‌سازی فعالیت‌های جاسوسی بیگانگان در داخل و خارج کشور است.
وظایف اصلی معاونت ضدجاسوسی:
- شناسایی جاسوسان و عوامل بیگانه
- کار با اطلاعات میدانی، شنود، منابع انسانی و تحلیل داده‌ها برای شناسایی جاسوس‌های احتمالی.
- مقابله با نفوذ اطلاعاتی دشمن
- پیشگیری از نفوذ در ارگان‌های دولتی، نظامی، دانشگاهی، اقتصادی و...
- بررسی استخدام‌ها و دسترسی‌ها به اطلاعات طبقه‌بندی‌شده
- تحقیقات ضدجاسوسی در حوزه‌های استراتژیک
- هسته‌ای، دفاعی، سایبری، اقتصادی و علمی
- مدیریت پرونده‌های بازجویی و بازداشت
- بازداشت و بازجویی از مظنونان جاسوسی
- همکاری با دستگاه قضایی برای پیگرد قانونی
- آموزش و حفاظت اطلاعاتی
- آموزش پرسنل نهادهای حساس در مورد روش‌های نفوذ و مقابله با آن‌ها
- تدوین استانداردهای حفاظت اطلاعاتی
- پایش همکاری‌های علمی و بین‌المللی
- بررسی پروژه‌های مشترک با نهادهای خارجی برای جلوگیری از استخراج اطلاعات استراتژیک
نهادهای خارجی هدف اصلی این معاونت:
- موساد (اسرائیل)
- CIA آمریکا
- MI6انگلستان
- سرویس‌های اطلاعاتی منطقه‌ای مثل عربستان، امارات، ترکیه و...
معاون اطلاعات داخلی سپاه
معاونت اطلاعات داخلی در سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یکی از مهم‌ترین و پرنفوذترین بخش‌هاست که تمرکزش بر پایش، کنترل و مقابله با تهدیدات داخلی از منظر امنیتی و ایدئولوژیک است. این معاونت نقشی کلیدی در حفظ "امنیت نرم" جمهوری اسلامی دارد.
هدف اصلی:
شناسایی، نفوذ و برخورد با تهدیدات داخلی علیه نظام جمهوری اسلامی، به‌ویژه تهدیدات نرم، فرهنگی، رسانه‌ای و سیاسی.
زیرمجموعه‌های معاونت اطلاعات داخلی سپاه:
- مدیریت امنیت سیاسی داخلی
- پایش احزاب، گروه‌های سیاسی، فعالان اجتماعی و اپوزیسیون
- مقابله با نفوذ جریان‌های برانداز یا سکولار در ساختار رسمی کشور
- مدیریت رصد دانشگاه‌ها و نخبگان
- کنترل فعالیت‌های دانشجویی و اساتید از منظر امنیتی
- بررسی ارتباطات فکری، رسانه‌ای یا مالی با نهادهای خارجی
- مدیریت رصد رسانه و فضای مجازی
- تحلیل و مدیریت پلتفرم‌های اجتماعی (ایکس، تلگرام، اینستاگرام و...)
- شناسایی و مهار «جریان‌های روایت‌ساز» علیه نظام (جنگ شناختی)
- مدیریت اقلیت‌های قومی و مذهبی
- نظارت بر فعالیت‌های اقوام (تورک، کرد، بلوچ، عرب و...)
- بررسی گروه‌های اهل سنت، بهایی، دراویش و دیگر اقلیت‌ها
- مدیریت نفوذ در نهادهای دولتی و حاکمیتی
- کشف عوامل نفوذی یا غیرهمسو در نهادهای حساس
- بررسی ارتباطات پنهان با نهادهای خارجی یا اپوزیسیون
- مدیریت بحران‌های اجتماعی و اعتراضات
- رصد اعتراضات مردمی، صنفی و دانشجویی
- پیش‌بینی سناریوهای ناآرامی و مدیریت میدانی آن‌ها با هماهنگی سپاه و بسیج
معاون اطلاعات خارجی سپاه
معاونت اطلاعات خارجی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یکی از بخش‌های مهم سازمان اطلاعات سپاه است که مسئولیت‌های ویژه‌ای در زمینه جمع‌آوری اطلاعات و مقابله با تهدیدات خارجی دارد. این معاونت به طور خاص به انجام عملیات‌های اطلاعاتی در خارج از مرزهای ایران و مقابله با تهدیدات امنیتی خارجی می‌پردازد.
وظایف و مسئولیت‌های معاونت اطلاعات خارجی عبارتند از:
- جمع‌آوری اطلاعات خارجی: این معاونت به جمع‌آوری اطلاعات در مورد تهدیدات خارجی، فعالیت‌های جاسوسی، عملیات‌های دشمنان، و مسائل امنیتی مرتبط با کشورهای دیگر می‌پردازد. این اطلاعات می‌تواند شامل اطلاعات سیاسی، اقتصادی، نظامی، و اجتماعی باشد.
- مقابله با تهدیدات خارجی: یکی از مهم‌ترین وظایف این معاونت، شناسایی و مقابله با تهدیدات خارجی علیه امنیت ملی ایران است. این تهدیدات می‌توانند شامل فعالیت‌های جاسوسی، تروریسم، و تحرکات دشمنان در خارج از کشور باشند.
- برنامه‌ریزی و اجرای عملیات‌های اطلاعاتی: معاونت اطلاعات خارجی سپاه مسئول برنامه‌ریزی و اجرای عملیات‌های اطلاعاتی در سطح بین‌المللی است. این عملیات‌ها می‌توانند شامل نفوذ به شبکه‌های اطلاعاتی دشمنان، جاسوسی، یا اقدامات ویژه در راستای تأمین امنیت ملی ایران باشند.
- تعامل با نهادهای اطلاعاتی خارجی: این معاونت ممکن است در برخی مواقع با دیگر نهادهای اطلاعاتی کشورهای دوست یا گروه‌های متحد ایران همکاری داشته باشد.
این معاونت به دلیل ماهیت امنیتی و محرمانه‌اش، اطلاعات دقیقی در خصوص ساختار داخلی یا مسئولان آن در دسترس عموم قرار نمی‌گیرد. افراد برجسته‌ای که در این بخش فعالیت کرده‌اند، معمولاً به صورت ناشناس یا با نام‌های مستعار شناخته می‌شوند.
تحلیل کلی
سیستم اطلاعاتی ایران شامل چندین نهاد و سازمان است که هرکدام وظایف خاص خود را در زمینه جمع‌آوری اطلاعات، تحلیل تهدیدات و حفظ امنیت ملی کشور بر عهده دارند. به‌طور کلی، ساختار اطلاعاتی ایران به دلیل حساسیت و پیچیدگی مسائل امنیتی، دارای چندین ارگان با مسئولیت‌های مختلف است که به‌طور هماهنگ و به‌ویژه در مواقع بحرانی با یکدیگر همکاری میکنند.
ارگان‌های اطلاعاتی مهم ایران:
- سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سازمان اطلاعات سپاه)
- وظایف: این سازمان مسئول جمع‌آوری اطلاعات داخلی و خارجی، مقابله با تهدیدات امنیتی، ضدجاسوسی، و عملیات‌های ویژه اطلاعاتی است. سپاه پاسداران به‌طور خاص مسئولیت‌های دفاعی و امنیتی در داخل کشور را بر عهده دارد و به‌شدت در مسائل استراتژیک و جنگ‌های نرم (جنگ‌های روانی، فرهنگی، و اطلاعاتی) فعال است.
- دست برتر: سازمان اطلاعات سپاه به‌ویژه در حوزه‌های امنیت داخلی و عملیات‌های ضدجاسوسی، دست برتر را دارد. نفوذ سپاه به‌ویژه در بخش‌های مختلف نظامی، اقتصادی و حتی فرهنگی کشور بسیار گسترده است.
- سازمان اطلاعات وزارت اطلاعات (اطلاعات عمومی)
- وظایف: وزارت اطلاعات مسئولیت‌های مختلفی در زمینه جمع‌آوری اطلاعات داخلی، مبارزه با فعالیت‌های جاسوسی و نظارت بر گروه‌های مخالف داخلی را دارد. این سازمان به‌ویژه در مسائل امنیتی داخلی کشور، در شناسایی و مقابله با تهدیدات ضدنظام و ضدانقلاب فعالیت می‌کند.
- دست برتر: وزارت اطلاعات نسبت به سایر نهادهای اطلاعاتی در زمینه عملیات‌های داخلی و امنیت عمومی کشور دست برتر را دارد، به‌ویژه در زمینه نظارت بر گروه‌های مخالف و مخالفان سیاسی.
- سازمان اطلاعات نیروهای مسلح (آجا)
- وظایف: این سازمان مسئول جمع‌آوری اطلاعات نظامی و دفاعی است و نظارت بر تهدیدات نظامی خارجی و پیش‌بینی خطرات امنیتی در سطح جهانی را بر عهده دارد. این سازمان به‌ویژه در مورد مسائل نظامی، تجهیزات جنگی و امنیت مرزها فعالیت می‌کند.
- دست برتر: سازمان اطلاعات آجا در زمینه اطلاعات نظامی و دفاعی به‌ویژه در تأمین امنیت مرزهای کشور و نظارت بر تهدیدات نظامی خارجی دست برتر را دارد.
- سازمان اطلاعات وزارت دفاع
- وظایف: این سازمان مسئول نظارت و جمع‌آوری اطلاعات در زمینه تجهیزات نظامی و فناوری‌های پیشرفته است. همچنین، این سازمان به‌طور ویژه به حفاظت از فناوری‌های دفاعی و جلوگیری از نفوذ اطلاعاتی دشمنان می‌پردازد.
- دست برتر: وزارت دفاع در حفاظت از اطلاعات حساس و فناوری‌های دفاعی تخصص دارد و در این زمینه دست برتر را دارد.
- سازمان اطلاعات بسیج
- وظایف: سازمان اطلاعات بسیج مسئول نظارت بر تهدیدات داخلی و مقابله با فساد، تهدیدات فرهنگی و اجتماعی است. این سازمان در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و حتی ضدجاسوسی در داخل کشور فعالیت می‌کند.
- دست برتر: سازمان اطلاعات بسیج در زمینه نظارت بر فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی داخلی و مقابله با تهدیدات در این حوزه‌ها، نقش مؤثری ایفا می‌کند.
- شورای عالی امنیت ملی (شعا)
- وظایف: این شورا بالاترین نهاد تصمیم‌گیری در امور امنیتی کشور است و هماهنگی بین نهادهای مختلف اطلاعاتی را انجام می‌دهد. شورا بر اساس تحلیل‌های اطلاعاتی، استراتژی‌های امنیتی و دفاعی کشور را تنظیم می‌کند.
- دست برتر: شورای عالی امنیت ملی از نظر هماهنگی و مدیریت استراتژیک، دست برتر را دارد. این شورا مسئول تعیین اولویت‌ها و هدایت کلیه نهادهای امنیتی و اطلاعاتی است.
سیستم اطلاعاتی ایران به‌طور کلی شامل چندین نهاد با کارکردهای مختلف است که به‌طور هماهنگ و تحت نظارت شورای عالی امنیت ملی و دیگر ارگان‌های دولتی و نظامی، امنیت کشور را تأمین میکنند. هرکدام از این نهادها در زمینه خاص خود دست برتر را دارند، اما به‌طور کلی می‌توان گفت که سازمان اطلاعات سپاه به دلیل نقش گسترده‌ای که در امور داخلی، امنیتی و عملیات‌های ویژه اطلاعاتی ایفا می‌کند، قدرت زیادی دارد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌ویژه در عملیات‌های ضدجاسوسی، جنگ‌های نرم، و حفاظت از منافع ملی ایران در داخل و خارج از کشور دست برتر را دارد.
از سوی دیگر، وزارت اطلاعات به‌عنوان ارگانی مسئول در امور داخلی و نظارت بر گروه‌های مخالف، از لحاظ عملیات‌های اطلاعاتی داخلی و حفظ امنیت عمومی کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. سازمان اطلاعات نیروهای مسلح نیز در زمینه‌های نظامی و امنیت مرزها تخصص دارد و به‌ویژه در حوزه اطلاعات نظامی و تهدیدات خارجی دست برتر را دارد.
این تحقیق بخشی از یک کار عملیاتی از سوی آذوح است
که در پاسخ به فشارهای امنیتی شدید و کمسابقه علیه فعالین ملی آزربایجان
در ماههای اخیر به اجرا در آمده است.
...و آردی وار!
