Ana dili, Birlik simgəsi- Əmir Mərdani
Ana dilində eytim haqda yazır danışanda, çağımızı nəzərə alaraq, fərqli duyğular bir anda yaşanır. Bir yanda insanın bəlki ən əsas, ayrılmaz, danılmaz, alınmaz haqqı çıxır göz önünə və öbür yanda, bu haqqı heçə sayır, küçümsəyir, suç bilən bir dövlət durur. Necə ilginc ikilik vardır ortada! Əfğanistan kimi savaş içində yıllar boyu yatan dövlət bu haqqı unutmayır qoruyan halda, biz olmuşuq İran rejimilə əl bə yaxa, “siz allah ən azı bu haqda danışmağı belə suç bilməyin” deyirik! Durumun vəhimliği yazıyı qara komediyə sürükləsədə, gərçək buqədər acı qaradır. Yaşadığımız topraqlarda, ona can qurban vətənimiz güney azərbaycanda, ana dilində eytim almaq haqqından məhrum qalır, haqqımızı istəsək tutsağıq.
İran rejimi genəldə qeyri fars millətləri və altını cızaraq, özəlliklə, türkləri bu ana doğma haqdan uzaq saxlaması bilərəkdir, qətiyən bilərəkdir. Bu məsələyi çox rahat deyir üstündən keçməməliyik. Güney azərbaycan azadlıq savaşının ən əsas payalarından birisi bu haqqı İran rejimindən almaqdırsa, İranın tutumunu doğru təhlil etmədən bilmədən yola çıxmaq olmaz. “Rejim yetgililəri sorunun nəqədər ciddi olduğunu bilmyəyirlər, xəbərsizdirlər, istəyimizi çattırarsaq qulluqlarına, kəsin bizə yardım edir haqqımızı verəcəklər” deyənlərdə az dəyildir aramızda. Deməli, İran dövləçtiləri 39 il öncə öz yazdıqaları ana yasayı “bilməyərək” unutmuş, yadlarına gətirirsək hər yer gülüstan olacaqmış! Özünü yuxuya vuranı oyadmaq olmursa haqqımızı bilərəkdən alanıda yalvarır, xahişlə dizə gətirmək olmaz. Bu rejim bir çoxumuzdan daha yaxçı bilir ana dilin qiymətini, bilməzdirsə şahnaməni baş kitab farscanı bir və son dil etməzdi. Türkcə uşaq adı almağı belə yasaqlayan sistem, bir çoxumuzdan çox yaxçı bilir hər millətin ana dili, o millətin çırpınan yürəgi varlığını bildirən simgəsidir.
Yuxarıda qeyd olur toxunulan məsələ, bu soruya bağlanır: Sən haqqını istəyirsənmi yoxsa “haqqını almaq”mı istəyirsən? İranın “bilməyərək” yalnış yapmağına inanırıqsa, çıxıs yolumuz da olacaqdır haqqımızı sadəcə “istəmək” və o haqqı almaq üçün ciddi bir işə əl atmayaraq, bəkləmək. Sən evində oturur haqqını istərsən, o da neçə zaman sonra səhvini başa düşür sənin haqqını sevərək verir. Buna hansı paltarı geyindirsələrdə, adı “islahatçılıq”, İran hükümətinin səmimiyətinə inanmaqdır. 100 ildən bəri hər iki dövlət tərəfindən (Pəhləvi-İslam) İranda qeyri fars millətlər ana dilində eytim haqqından “planlı şəkildə” paysız qalıblar. Bu gərçəyə inanmayan yalnız özünü yuxuya vurur, yaxud çıxarı bu sistemin bu şəkildə yürüdülməsində olan birisidir. Fars şovenizmilə qarşı qarşıya çıxanda, “haqqını istəmək” yetərli dəyildir. Biz “haqqımızı almaq” istəyirik. Bu halda, sənin qarşında olan sistem nə edirsə etsin, hansı yalan vəədlər verirsə versin, sən aldanmazsan. Sən onun yalançı olduğunu bilir, haqlarını almaq üçün sonuna qədər gedəcəksən. Budur haqqı almaq, budur İranda haqqı istəməgin gərçək yolu. Bunu unutmamaq gərəkir, çalınmış haqqı kimsəyə geri verməzlər, savaşır almalısan.
Güney Azərbaycan Milli hərəkatı millətimizin çalınmış haqlarını İran rejimindən tələb etmir, istəmir, təmənna etmir, “almaq istəyir”. “İstəmək”, qaldı 26 azər 1325 günündə. Haqqını “vermirlərsə”, savaşır dirənir tutsaqlanır gücünü ortaya qoyur qarşı tərəfi məcbur edir “alacaqsan”. Yoxsa ümüd bəsləyir birgün gəlir İran rejimində bir igit çıxır sistemi dəyişməyə qərarlanır qeyri fars millətlərin haqlarını sevərək verəcəyini bəkləyiriksə, əmin olaq o balanı heç bir ana doğmuyacaqdır günümüz gündən günə qaralacaqdır.
Öz müqəddəratımızı bəlirləmə haqqını əldə etmək, İstiqlalçılıq, federalçılıq yaxud başqa adla çalışan bütün milli fəalların hər qonuda fərqli baxışları olursada ən azı bir sözdə birgəyik birik, Millətimiz özgürcə yaşasın. Və bilirkdə dilimizin yaşamağı millətimizin varolması deməkdir. Beləliklə, Anadili hamımızı birləşdirən əsas qonu olur. Fars şovenizmin əsas payası da elə bu haqqı qeyri fars millətlərdən çalmaq üstündə qurulmuşdur. Deməli, bizi birləşdirən qonu əsasında çalışırıqsa Fars şovenizmin əsas payasını da yıxırıq. Nə mutlu bizə! Düşman zatən bizi birləşdirmiş! Bizə düşən, bu savaşda təfərruatı buraxır öncə vətəni düşünür birlikdə yola çıxmağımızdır.
Ana dilində eytim haqqı ayrıca bizə qeyri fars millətlərlə də iş birlik alanı yaradır. Bütün qeyri fars millətlərin azadlıq hərəkətlərində çalışan bütün fəalların ortaq dərdi vardır, İranın 70%nın çalınmış haqqı, Ana dil. Mehr ayın 1, nəqədər önəmli olduğu daha ortaya çıxır. İranda yaşayanların 70% bu gün ana dillərini evdə buraxır, farsca paltar geyir, farsca düşünməyə başlayır. Mehrin birində Türk, Ərəb, bəluç və... fərqi yoxdur və o üçün də mehrin biri, birlikdə haqqımızı almağa başlamaq günüdə olabilər. İran rejimini mehrin birində qeyri fars millətlərə qazdığı quyuya salmaq olur, birlikdə oluruqsa, hamımız oluruqsa, işbirlik olursa. Təsəvvür edin mehrin biri gəlibdir və qeyri fars bölgələrdə oxulların çoxu, yarısı, əslən tutalım 100dən biri eetiraz olaraq boşdur. O günün dalğası təkcə İran dəyil, ortadoğunu silkələyəcəkdir.
Son olaraq, vurğulamağı gərəkənlər vardır ama hamısını boş verir birinə yenidən dönək. BİRLİK!. Bir olmasaq yumruq olmarıq, birlikdən güc doğar, birlik gözəldir və... sloqanlardan vaz keçək, Gərçəyi deyək! Bir olmazsaq, milli hərəkət HEÇ yerə varmıyacaqdır və sonuc eetibarilə hamımız gec tez məhv olur silinəcəyik. Vətəndə gedəcək, millətdə əbədi yatacaqdır. Öz şəxsi çıxarlarımızı belə düşünürüksə də bunun yolu birlikdən keçir! Ana dili haqqı, özgürlük, rifah, yaşam haqqını belə almaq istəyiriksə tək yolumuz birlikdə çalışmaqdır. Yubanmadan, gec olmadan bunu başarmalıyıq yoxsa nə biz qalarıq nə məşd ibadın bir abbası!
Güc, Birlikdədir
Əmir Mərdani
AZOH sözcüsü
- Bu yazı *İrəli* dərgisindən alınmışdır. Dərgiyi endirmək üçün bu linkə tıxlayın:
https://app.box.com/s/uxz8dvp662hpvfda35eaobl6exn39s6u
آنا دیلی، بیرلیک سیمگهسی- امیر مردانی
آنا دیلینده ائیتیم حاقدا یازیر دانیشاندا، چاغیمیزی نظره آلاراق، فرقلی دویغولار بیر آندا یاشانیر. بیر یاندا اینسانین بلکی ان اساس، آیریلماز، دانیلماز، آلینماز حاققی چیخیر گؤز اؤنونه و اؤبور یاندا، بو حاققی هئچه ساییر، کوچومسه ییر، سوچ بیله ن بیر دؤولت دورور. نئجه ایلگینج ایکیلیک واردیر اورتادا! افغانیستان کیمی ساواش ایچینده ییللار بویو یاتان دؤولت بو حاققی اونوتماییر قورویان حالدا، بیز اولموشوق ایران رئژیمیله ال به یاخا، “سیز الله ان آزی بو حاقدا دانیشماغی بئله سوچ بیلمه یین” دئییریک! دورومون وهیملیغی یازییی قارا کومئدی یه سوروکلهسهده، گرچک بوقدر آجی قارادیر. یاشادیغیمیز توپراقلاردا، اونا جان قوربان وطنیمیز گونئی آذربایجاندا، آنا دیلینده ائیتیم آلماق حاققیندان مهروم قالیر، حاققیمیزی ایسته سک توتساغیق.
ایران رئژیمی گئنلده قئیری فارس میللتلری و آلتینی جیزاراق، اؤزللیکله، تورکلری بو آنا دوغما حاقدان اوزاق ساخلاماسی بیلهرکدیر، قطعیین بیلهرکدیر. بو مساله یی چوخ راحت دئییر اوستوندن کئچمملیگیک. گونئی آذربایجان آزادلیق ساواشینین ان اساس پایالاریندان بیریسی بو حاققی ایران رئژیمیندن آلماقدیرسا، ایرانین توتومونو دوغرو تحلیل ائتمهدن بیلمهدن یولا چیخماق اولماز. “رئژیم یئتگیلیلری سورونون نه قدر جیددی اولدوغونو بیلمه ییرلر، خبرسیزدیرلر، ایسته ییمیزی چاتتیرارساق قوللوقلارینا، کسین بیزه یاردیم ائدیر حاقیمیزی وئرهجکلر” دئیه نلرده آز دئییلدیر آرامیزدا. دئمهلی، ایران دؤولتچیلری 39 ایل اؤنجه اؤز یازدیقالاری آنا یاسایی “بیلمهیهرک” اونوتموش، یادلارینا گتیریرسک هر یئر گولوستان اولاجاقمیش! اؤزونو یوخویا وورانی اویادماق اولمورسا حاققیمیزی بیلهرکدن آلانیدا یالواریر، خواهیشله دیزه گتیرمک اولماز. بو رئژیم بیر چوخوموزدان داها یاخچی بیلیر آنا دیلین قیمتینی، بیلمزدیرسه شاهنامه نی باش کیتاب فارسجانی بیر و سون دیل ائتمزدی. تورکجه اوشاق آدی آلماغی بئله یاساقلایان سیستئم، بیر چوخوموزدان چوخ یاخچی بیلیر هر میللتین آنا دیلی، او میللتین چیرپینان یورگی وارلیغینی بیلدیرن سیمگهسیدیر.
یوخاریدا قئید اولور توخونولان مسئله، بو سورویا باغلانیر: سن حاققینی ایسته ییرسن می یوخسا “حاققینی آلماق”می ایسته ییرسن؟ ایرانین “بیلمهیهرک” یالنیش یاپماغینا اینانیریقسا، چیخیش یولوموز دا اولاجاقدیر حاققیمیزی سادهجه “ایستمک” و او حاققی آلماق اوچون جیددی بیر ایشه ال آتمایاراق، بکله مه ک. سن ائوینده اوتورور حاققینی ایسترسن، او دا نئچه زامان سونرا سهوینی باشا دوشور سنین حاققینی سئوهرک وئریر. بونا هانسی پالتاری گئییندیرسهلرده، آدی “ایسلاهاتچیلیق”، ایران هوکومتینین صمیمیتینه اینانماقدیر. 100 ایلدن بری هر ایکی دؤولت طرفیندن (پهلوی-ایسلام) ایراندا قئیری فارس میللتلر آنا دیلینده ائیتیم حاققیندان “پلانلی شکیلده” پایسیز قالیبلار. بو گرچهیه اینانمایان یالنیز اؤزونو یوخویا وورور، یاخود چیخاری بو سیستئمین بو شکیلده یورودولمهسینده اولان بیریسیدیر. فارس شووئنیزمیله قارشی قارشییا چیخاندا، “حاققینی ایستمک” یئترلی دئییلدیر. بیز “حاققیمیزی آلماق” ایسته ییریک. بو حالدا، سنین قارشیندا اولان سیستئم نه ائدیرسه ائتسین، هانسی یالان ودلر وئریرسه وئرسین، سن آلدانمازسان. سن اونون یالانچی اولدوغونو بیلیر، حاقلارینی آلماق اوچون سونونا قدر گئدهجکسن. بودور حاقی آلماق، بودور ایراندا حاقی ایستمگین گرچک یولو. بونو اونوتماماق گرکیر، چالینمیش حاقی کیمسهیه گئری وئرمزلر، ساواشیر آلمالیسان.
گونئی آذربایجان میللی حرکاتی میللتیمیزین چالینمیش حاقلارینی ایران رئژیمیندن طلب ائتمیر، ایسته میر، تمننا ائتمیر، “آلماق ایسته ییر”. “ایستمک”، قالدی 26 آذر 1325 گونونده. حاققینی “وئرمیرلرسه”، ساواشیر دیرنیر توتساقلانیر گوجونو اورتایا قویور قارشی طرفی مجبور ائدیر “آلاجاقسان”. یوخسا اومود بسله ییر بیرگون گلیر ایران رئژیمینده بیر ایگیت چیخیر سیستئمی دییشمهیه قرارلانیر قئیری فارس میللتلرین حاقلارینی سئوهرک وئره جه یینی بکله ییریکسه، امین اولاق او بالا نی هئچ بیر آنا دوغمویاجاقدیر گونوموز گوندن گونه قارالاجاقدیر.
اؤز موقددراتیمیزی بلیرلمه حاققینی الده ائتمک، ایستیقلالچیلیق، فئدئرالچیلیق یاخود باشقا آدلا چالیشان بوتون میللی فعاللارین هر قونودا فرقلی باخیشلاری اولورسادا ان آزی بیر سؤزده بیرگه ییک بیریک، میللتیمیز اؤزگورجه یاشاسین. و بیلیرکده دیلیمیزین یاشاماغی میللتیمیزین واراولماسی دئمکدیر. بئلهلیکله، آنادیلی هامیمیزی بیرلشدیرن اساس قونو اولور. فارس شووئنیزمین اساس پایاسی دا ائله بو حاققی قئیری فارس میللتلردن چالماق اوستونده قورولموشدور. دئمهلی، بیزی بیرلشدیرن قونو اساسیندا چالیشیریقسا فارس شووئنیزمین اساس پایاسینی دا ییخیریق. نه موتلو بیزه! دوشمان ذاتاً بیزی بیرلشدیرمیش! بیزه دوشه ن، بو ساواشدا تفرروعاتی بوراخیر اؤنجه وطنی دوشونور بیرلیکده یولا چیخماغیمیزدیر.
آنا دیلینده ائیتیم حاققی آیریجا بیزه قئیری فارس میللتلرله ده ایش بیرلیک آلانی یارادیر. بوتون قئیری فارس میللتلرین آزادلیق حرکتلرینده چالیشان بوتون فعاللارین اورتاق دردی واردیر، ایرانین 70%نین چالینمیش حاققی، آنا دیلی. مئهر آیین 1، نه قدر اؤنملی اولدوغو داها اورتایا چیخیر. ایراندا یاشایانلارین 70% بو گون آنا دیللرینی ائوده بوراخیر، فارسجا پالتار گئییر، فارسجا دوشونمهیه باشلاییر. مئهرین بیرینده تورک، عرب، بلوچ و... فرقی یوخدور و او اوچون ده مئهرین بیری، بیرلیکده حاققیمیزی آلماغا باشلاماق گونوده اولابیلر. ایران رئژیمینی مئهرین بیرینده قئیری فارس میللتلره قازدیغی قویویا سالماق اولور، بیرلیکده اولوروقسا، هامیمیز اولوروقسا، ایش بیرلیک اولورسا. تسووور ائدین مئهرین بیری گلیبدیر و قئیری فارس بؤلگهلرده اوخوللارین چوخو، یاریسی، اصلن توتالیم یوزدن بیری اعتیراض اولاراق بوشدور. او گونون دالغاسی تکجه ایران دئییل، اورتادوغونو سیلکهلهیهجکدیر.
سون اولاراق، وورغولاماغی گرکنلر واردیر آما هامیسینی بوش وئریر بیرینه یئنیدن دؤنک. بیرلیک!. بیر اولماساق یومروق اولماریق، بیرلیکدن گوج دوغار، بیرلیک گؤزلدیر و... سلوقانلاردان واز کئچک، گرچه یی دئیه ک! بیر اولمازساق، میللی حرکت هئچ یئره وارمییاجاقدیر و سونوج اعتیباریله هامیمیز گئج تئز مهو اولور سیلینه جه ییک. وطنده گئدهجک، میللتده ابدی یاتاجاقدیر. اؤز شخصی چیخارلاریمیزی بئله دوشونوروکسه ده بونون یولو بیرلیکدن کئچیر! آنا دیلی حاققی، اؤزگورلوک، ریفاه، یاشام حاققینی بئله آلماق ایسته ییریکسه تک یولوموز بیرلیکده چالیشماقدیر. یوبانمادان، گئج اولمادان بونو باشارمالیییق یوخسا نه بیز قالاریق نه مشد عبادین بیر عابباسی!
گوج، بیرلیکدهدیر
امیر مردانی
آذوح سؤزجوسو
- این مقاله از نشریه ی "ایره لی" گرفته شده است. برای دانلود نشریه ی "ایره لی" از لینک زیر استفاده نمایید:
https://app.box.com/s/uxz8dvp662hpvfda35eaobl6exn39s6u
